Amouret
Hoe krijg je een soa?

Hoe krijg je een soa en wat moet je weten om je te beschermen?

Seks is hartstikke lekker en we kunnen eigenlijk niet zonder. Er is echter een belangrijk criterium en dat is dat het veilig gebeurt. De veiligheid slaat op twee zaken. Om te beginnen het zwanger raken. Een kind krijgen is heel bijzonder, maar beide partijen moeten hier wel achter staan. En reden nummer twee staat centraal in dit artikel. We geven je namelijk antwoord op de vraag: ‘Hoe krijg je een soa?’

Een soa is een seksueel overdraagbare aandoening, die je echter ook via andere manieren dan seks kunt oplopen. In dit artikel lees je alles over soa’s en wat je moet doen om je hiertegen de beschermen.

Welke soa’s zijn er?

We gaven daarnet al aan dat de afkorting soa staat voor seksueel overdraagbare aandoening. Een soa is (zeer) besmettelijk en loop je op door seksueel contact met iemand die al met een soa besmet is. Dit zijn de vaakst voorkomende en bekendste soa’s.

Aids

De meest bekende geslachtsziekte is aids. Aids wordt veroorzaakt door het hiv-virus en was in de jaren ’80 en ’90 een dodelijk virus. Ook tegenwoordig overlijden er nog mensen aan aids, maar er bestaan goede medicijnen. De ziekte gaat niet over, maar je gaat er niet meer dood aan.

Aids mag dan niet meer dodelijk zijn, de veroorzaker hiv komt nog wel veel voor. Met name mannen die seks hebben met andere mannen kunnen het virus oplopen. In Nederland zijn er niet meer zoveel gevallen, elders in de wereld wel. Vooral in Azië, Afrika, Rusland en delen van Midden- en Zuid-Amerika loop je het risico om besmet te raken.

Gonorroe

Gonorroe of een druiper wordt veroorzaakt door een bacterie. Mannen die besmet raken kunnen pijn krijgen bij het plassen. Ook kan er pus in de urinebuis worden gevormd. Gonorroe kun je ook in je keel krijgen, als je orale seks hebt gehad.

Deze soa is goed te behandelen, met antibiotica. Onbehandelde gonorroe kan in het slechtste geval leiden tot onvruchtbaarheid. Ook kun je ontstekingen in de onderbuik of bijbal krijgen, met hoge koorts en veel pijn tot gevolg.

Syfilis

Syfilis is een (relatief) veelvoorkomende soa. Het begint als een pijnloos zweertje op de plaats van de eerste infectie, bijvoorbeeld op een van de geslachtsdelen of bij de mond. Daarna kun je griepverschijnselen krijgen. Dit gebeurt echter pas enige maanden na de besmetting.

Wordt de syfilis niet behandeld, dan kunnen er ernstige neurologische en psychiatrische klachten ontstaan. Zelfs het hart en de grote bloedvaten kunnen worden aangetast. Syfilis kan in extreme gevallen dodelijk zijn. In een vroeg stadium is het met antibiotica goed te behandelen.

Chlamydia

De meest voorkomende soa, zeker onder jongeren, is chlamydia. Deze geslachtsziekte wordt veroorzaakt door de gelijknamige bacterie. Het lastige van infecties is het aantonen ervan, omdat de bacterie buiten het lichaam snel sterft.

Chlamydia is erg besmettelijk en kan worden overgedragen tijdens vaginale, orale of anale seks. Ook voorvocht tijdens het aftrekken of vingeren heeft een groot besmettingsgevaar. Het merendeel van de besmette vrouwen krijgt geen klachten, bij mannen is dit de helft.

Mannen moeten vaker plassen en hebben pijn bij het urineren. Bij vrouwen zijn de klachten vager. Ze laten zich het best omschrijven als pijn in de onderbuik. Met een antibioticakuurtje kom je van de bacterie af.

Voorkomen is beter dan genezen: zo bescherm jij je tegen een soa

We hebben het al veel over behandelingen tegen seksueel overdraagbare aandoeningen gehad. Dat is helemaal niet nodig als je jezelf goed beschermt. Die bescherming gebeurt op diverse manieren. Daarbij is het verstandig om te kiezen voor meerdere middelen, om de kans op besmetting zo klein mogelijk te maken. We zullen de beschermingsmogelijkheden een voor een voor je op een rij zetten.

Condooms

Bescherming nummer één is het condoom. Als je wisselende sekspartners hebt, is het slim om altijd condooms te gebruiken. Je weet immers niet met wie je partners allemaal tussen de lakens hebben gelegen en of ze eventueel een soa hebben. Een geslachtsziekte zoals chlamydia zie je niet, je ruikt het niet en je proeft het niet. Hetzelfde geldt voor hiv, dat maakt soa’s juist zo gevaarlijk.

Ook een condoom beschermt niet voor de volle honderd procent, zeker niet bij chlamydia. De bescherming is ongeveer 70%. Daar hoef je niet bang van te worden. In 2021 zijn er in Nederland 20.000 besmettingen met chlamydia vastgesteld. Dat is veel, maar een peulenschil als je het afzet tegen het aantal mensen dat in 2021 seks heeft gehad.

Houd in je achterhoofd dat je niet alleen tijdens de penetratie een soa kunt oplopen. Ook bij het beffen, pijpen of anale verwennerij kun je een soa oplopen. Pijpen met condoom kan prima. Voor het beffen kun je een beflapje gebruiken. Vingercondooms zijn ideaal om je te beschermen tijdens het vingeren.

Inenten

Het is mogelijk om je te laten inenten tegen bepaalde seksueel overdraagbare aandoeningen. Daar horen de vaakst voorkomende ziektes zoals chlamydia en gonorroe niet bij. Je kunt je laten vaccineren tegen HPV en Hepatitis B.

HPV is een soa die kan zorgen voor genitale wratten en diverse vormen van kanker. Niet schrikken, maar zowat iedereen die seks heeft, heeft dit virus in het lichaam gehad. Verreweg de meeste mensen worden er echter niet ziek van. Voor meisjes van 12 en 13 jaar oud is de vaccinatie gratis, voor jongens niet.

Van hepatitis B kun je ernstige klachten krijgen. Door je in te laten enten ben je beschermd tegen het virus. In Nederland worden maar weinig mensen ziek van hepatitis B.

Bescherming tegen hiv

Wil je voorkomen dat je hiv krijgt, dan kom je met een condoom al een heel eind. Om het zekere voor het onzekere te nemen kun je PrEP en PEP gebruiken. Dit zijn hiv-remmers die voorkomen dat je de ziekte oploopt. PrEP gebruik je of dagelijks of rond de momenten dat je seks hebt. PEP is een kuur van een maand die je doet kort nadat je onveilige seks hebt gehad en het risico op hiv loopt.

Mocht je toch hiv hebben opgelopen, dan is het zaak om zo snel mogelijk hiv-remmers te gaan slikken. Deze medicijnen zorgen ervoor dat je niet ziek wordt. Je bent wel besmet, maar kunt geen aids krijgen.

Onveilige seks gehad: laat je testen

Het kan altijd gebeuren dat je in een dronken bui onveilige seks hebt. Of je hebt voorafgaand en tijdens de seks een goed gevoel en denkt dat het wel zonder bescherming kan, maar de volgende dag voel je toch wat twijfels. In dat geval kun je je laten testen.

Wat het wel lastig maakt, is dat de incubatietijd van geslachtsziektes verschillend kan zijn. Sommige ziektes zijn al na een of twee dagen traceerbaar, bij andere kan dat veel langer duren. Vooral chlamydia is lastig op te sporen. Voor de zekerheid kun je echter een test laten doen, al is het maar om de onzekerheid grotendeels weg te nemen.

Seks met je vaste partner

Je weet nooit 100% zeker dat je geen soa hebt, dat geldt ook voor je partner. Zijn jullie echter trouw aan elkaar en hebben jullie in het verleden geen soa gehad, dan is de kans heel klein dat jullie een geslachtsziekte gaan oplopen.

Kun je dan onveilig vrijen? In principe wel, maar je moet er wel rekening mee houden dat je van onveilige seks zwanger kunt raken. Als er geen beschermingsmiddelen worden gebruikt, is die kans zelfs vrij groot. Wil je (nog) geen gezinsuitbreiding, dan kun je een condoom gebruiken, eventueel met een extraatje. Er zijn bijvoorbeeld diverse glijmiddelen die een zaaddodend effect hebben.

Een soa zonder seks

De naam seksueel overdraagbare aandoening is logisch gekozen, omdat deze ziektes voornamelijk door seks kunnen worden opgelopen. Toch zijn er nog andere manieren. Zo zijn er voorbeelden bekend van mensen die na een bloedtransfusie in het ziekenhuis hiv hebben opgelopen.

Ook tijdens het gebruik van drugs is het risico aanwezig. Als je de naalden, spuiten of spullen van iemand anders gebruikt, kan de soa in je lichaam komen. Hetzelfde geldt voor besmette naalden bij het zetten van tatoeages of piercings.

Als je deze opsomming bekijkt, is het net alsof je niet meer naar buiten kunt gaan. In de praktijk valt dit gelukkig reuze mee. Het aantal besmettingen met soa’s is zeker niet hoog. Bovendien heb je grotendeels zelf in de hand of je goed beschermd bent. Natuurlijk kun je niet alles voorkomen, maar als je buiten loopt kan er ook een vliegtuig op je hoofd landen.

Conclusie: zo bescherm jij je tegen een soa

De beste bescherming tegen een soa is door een condoom te gebruiken. Er zijn condooms voor mannen en voor vrouwen te koop. Ook tijdens het pijpen kan een condoom bescherming bieden, en voor het beffen is een beflapje een optie.

Ga je iemand vingeren en wil je het zekere voor het onzekere nemen, dan kun je een vingercondoom gebruiken. Verder is het een kwestie van voorzichtig zijn. Seks is iets om van te genieten. Je geniet het meeste als je een veilig gevoel hebt. Op alle vlakken.

Avatar foto

Martijn Katsman